Trener, coach, mentor czy konsultant – kogo wybrać?
Firmy i ich menedżerowie korzystają z pomocy zewnętrznej, kiedy chcą poprawić wyniki i przyspieszyć własny rozwój, ale też poradzić sobie z bieżącymi wyzwaniami w prowadzeniu firmy oraz zarządzaniu kapitałem ludzkim. Menedżerowie rzadko korzystają pomocy zewnętrznej z następujących powodów:
1. Nie dostrzegają lub nawet nie chcą dostrzec problemów we własnej firmie.
2. Wierzą, że taniej będzie rozwiązać problemy siłami wewnętrznymi.
3. Ego menedżerów nie dopuszcza możliwości, że ktoś z zewnątrz może zauważyć coś, czego oni nie widzą.
4. Zarządzający uważają, że ich problem jest zbyt skomplikowany, aby mógł w nim pomóc ktoś spoza ich firmy, czy branży.
5. Firmy mają przekonanie, że jakość zewnętrznej pomocy doradczej jest za niska w stosunku to wartości przez nią dodawanej, w porównaniu do ceny za nią płaconej.
Dlaczego pomoc zewnętrzna przynosi firmie wartość dodaną?
1. Nawet najlepsza firma ma problemy, które przeszkadzają jej w harmonijnym rozwoju. Słabo zorganizowane firmy powinny zdiagnozować przyczyny swojej słabości, które głownie tkwią z nich samych a nie w czynnikach zewnętrznych.
2. Spojrzenie z zewnątrz na firmę jest zawsze cenną informacją zwrotną, o ile zostaje ona przekuta na działanie naprawcze.
3. Zbyt wysoki poziom ego menedżerów to jedna z głównych przyczyn porażek firm.
4. Doświadczony wspierający jest w stanie szybko „nauczyć się” firmy i reguł rządzących w jej branży oraz zainicjować zmiany.
5. Korzyści finansowe ze wsparcia zewnętrznego mogą znacząco przewyższyć koszt doświadczonego konsultanta, doradcy lub mentora i można je precyzyjnie zmierzyć.
Istnieje wiele form wsparcia, z których mogą skorzystać, ale zarządzający firmami często nie mają wiedzy, co oferują poszczególne formy pomocy. Ten post pomoże ci zgłębić ten temat.
Formy wsparcia zewnętrznego
Coach to, w uproszczonej definicji, osoba zadająca właściwe pytania, które pomagają klientowi znaleźć właściwe odpowiedzi. Pomaga klientowi (coachee) w zbadaniu własnych zasobów, likwidacji barier w ich wykorzystaniu, w wyznaczeniu celów i wzmocnieniu determinacji do ich osiągnięcia. Coach nie musi znać się na biznesie klienta, ale wspomaga coachee w dojściu do właściwych samodzielnych konkluzji. Coaching może dotyczyć pracy, życia osobistego, kariery, a często wszystkich tych sfer naraz. Jeśli masz złożone problemy w firmie, tam metoda wsparcia jest pomocna, ale długotrwała i często niewystarczająca dla wprowadzania radykalnych zmian. Przy wyborze coacha warto wiedzieć, że ten zawód podlega certyfikacji przez federacje coachingowe, co podnosi wiarygodność tej metody, ale też można spotkać domorosłych „kołczów”, którzy nie mają odpowiedniego przygotowania to udzielania tej formy wsparcia.
Trener szkoli najczęściej grupę osób w zakresie jakiś umiejętności i kompetencji. Szkolenia mają różną efektywność w zakresie wdrożenia zdobytej wiedzy w praktyce firmy. Zależy to od jakości trenera (jego warsztatu, jakości treści i narzędzi, których używa), doboru grupy szkolonych i firm-zleceniodawców, które są w różnym stopniu gotowe na wprowadzanie wyuczonych zmian w życie. Może to być skuteczna droga na podniesienie określonych umiejętności szkolonych, ale też częściowo zmarnowane pieniądze. Nie jest to wystarczający sposób w przeprowadzeniu radykalnych zmian w firmie, ale może być dobrym narzędziem w przygotowaniu pracowników do części z nich.
Mentor pomaga klientowi (mentee), najczęściej przy użyciu narzędzi coachingowych, ale jego główną przewagą nad coachem jest doświadczenie, którym może się podzielić. Nie narzuca rozwiązań, ale pokazuje różnorodne opcje, z których klient może skorzystać lub wypracować własne, unikalne rozwiązania. Mentoring biznesowy może być stosowany w formie spotkań 1:1, dla zespołu w jednej firmie lub grupowo, dla osób z różnych firm, które działają w danej dziedzinie. Ta metoda wydaje się być bardziej skuteczna niż coaching, w zakresie przeprowadzania kompleksowych zmian w firmie, szczególnie jako mentoring zespołowy, w którym wszyscy decydenci pracują razem. Warunkiem powodzenia jest kompleksowa wiedza biznesowa mentora, który potrafi zapanować nad zespołem na poziomie merytorycznym i komunikacyjnym. Tacy kompetentni mentorzy to niestety rzadkość na polskim rynku. Zawód mentora podlega certyfikacji federacji mentoringowych, ale w jego wyborze znacznie ważniejsze jest jego różnorodne doświadczenie i świadomość psychologiczna.
Doradca biznesowy (konsultant) rozwiązuje problemy firmy klienta, które ten mu zlecił do rozwiązania. Doradcy działają indywidualnie lub jako zespół, w ramach firm konsultingowych. Konsultanci analizują sytuację oraz dane i proponują rozwiązania. Czasami ich pomoc kończy się na etapie raportu końcowego z ich pracy, ale czasami działają z klientem we wdrożeniu zmian. Największe firmy doradcze są najczęściej zbyt drogie dla większości firm MŚP, a doradcy free-lanserzy są bardziej dostępni cenowo, choć ich poziom merytoryczny bywa zróżnicowany. Temat wyboru doradcy opisuję w innym poście na tej stronie www.
Interim menedżer – osoba, która wchodzi do firmy na jakiś czas i układa ją jako dyrektor generalny lub szef działu. Jej celem powinno być nie tylko dostarczenie zakładanego wyniku, ale też wychowanie następcy, który przejmie zarządzanie po jej odejściu.
Istnieją też inne formy wsparcia firm, które warto rozważyć:
Outsourcing funkcji – to przekazanie pewnych kompetencji firmom zewnętrznym, co jest powszechne w MŚP dla księgowości, kadr i płac, marketingu. Jest to elastyczne rozwiązanie, często obniżające koszty, ale bywa ryzykowne, ze względu na powierzchowne wykonywanie zadań przez firmy zewnętrzne, które nie zawsze czują specyfikę klienta i dostarczają usługi na zbyt niskim poziomie. Wraz z rozwojem firm, wiele z nich przechodzi na rozwiązania in-house, czyli zbudowanie outsourcowanych kompetencji u siebie.
Książki, kursy onlie, webinary, podcasty – są dobrym źródłem pozyskania wiedzy biznesowej, ale wymagają dużej determinacji we wprowadzaniu zasłyszanych zmian, a więc autorefleksji, co w firmie jest i co z tym zrobić, żeby było lepiej. Dla wielu odbiorców, samo przeczytanie książki, czy wysłuchanie webinaru nie wystarczy, aby zmobilizować się do istotnych zmian i potrzebują wsparcia zewnętrznego, aby wybić ich z codziennej, operacyjnej rutyny.
Psycholog, terapeuta – pomaga, gdy przedsiębiorca boryka się z problemami natury psychicznej, często w bezpośrednim związku z pracą. Mogą one mieć formę wypalenia, depresji, problemów psychosomatycznych, chorób psychicznych, problemów w relacjach w pracy i w życiu osobistym.
Jakie wsparcie wybrać?
Wybór metody wsparcia zewnętrznego zależy od tego:
Kogo dotyczy:
· Osoba – coaching, mentoring 1:1
· Zespół – mentoring zespołowy
· Firma – mentoring zespołowy, mentoring właściciela 1:1, konsulting
Co obejmuje:
· Konkretna umiejętność, kompetencja – szkolenie, coaching, mentoring
· Złożony zespół umiejętności i kompetencji - mentoring zespołowy, mentoring właściciela 1:1, konsulting
Jak pilna jest potrzeba zmiany:
· Jak najszybsza realizacja potrzeby – zależnie od gotowości danego źródła pomocy
· Możliwość opóźnionej realizacji - coaching
Jaki jest budżet na pomoc zewnętrzną
· Niski - wsparcie incydentalne, jednorazowe dowolną metodą,
· Średni – lokalna firma konsultingowa, szkoleniowa, lokalny mentor
· Wysoki – duża firma konsultingowa, mentor-celebryta
Jaka jest gotowość osoby/firmy do zmiany
· Niska – coaching, w którym coachee sam dochodzi do właściwych wniosków
· Średnia – wszystkie metody
· Wysoka – koszt i rodzaj wsparcia jest drugorzędny, jeśli przyniesie skutek
Jaka jest oczekiwana jakość wsparcia do kosztu
· Niska „value for money” - ryzyko wynajęcia niekompetentnego ale taniego wsparcia
· Wysoka „value for money”- wynajęcie wsparcia wysokiej jakości, która przyniesie oczekiwany rezultat
Poziom merytoryczny klienta
· Niski – podstawowe formy i zakresy pomocy najpierw
· Średni – bardziej zaawansowane formy i zakresy pomocy
· Wysoki – executive mentoring i coaching 1:1
Na podstawie powyższej specyfikacji, prawdziwym jest twierdzenie, że wybór jednej metody wparcia klienta i zamykanie się na inne metodologie pomocy jest istotnym ograniczeniem w ich skuteczności. Bardzo kuszącym jest zastosowanie podejścia, które łączy wiele metod, bez łamania zasad stosowania każdej z nich.
Wynajmij mentora, konsultanta, trenera i coacha w jednej osobie!
Na rynku nie brakuje trenerów, coachów, mentorów czy konsultantów, jednak – jak bywa w innych profesjach – niewielu z nich reprezentuje naprawdę wysoki poziom własnych usług oraz holistyczne spojrzenie na potrzeby klienta. Bardzo trudno o kogoś, kto umiejętnie połączy wykorzystanie technik coachingu z bogatym doświadczeniem w ramach mentoringu, oraz do rozwiązywania realnych problemów firmy w podejściu konsultingowym.
Wybór dobrego coacha, trenera, mentora biznesu i konsultanta w jednej osobie to proces skomplikowany. Wielu coachów i mentorów ma wykształcenie lub przeszkolenie psychologiczne, bez wystarczającego doświadczenia w biznesie. Niewielu dyrektorów będzie chciało słuchać pytań zadawanych przez np. 27-letniego coacha, nawet jeśli będzie posiadał ważny certyfikat jednej z renomowanych szkół coachingu. Wielu z doświadczonych menedżerów czy konsultantów nie zna ani nie stosuje narzędzi coachingowych lub nie mają wystarczająco rozwiniętych umiejętności miękkich. Największe firmy konsultingowe są zbyt drogie dla większości małych i średnich firm w Polsce.
W tym kontekście, chciałbym nieskromnie polecić swoje usługi, gdyż w swojej praktyce pomocy ponad 230 firmom z ponad 50 branż zawsze łączę różne metody wsparcia, w zależności od konkretnych potrzeb klienta, co pokazuje poniższa grafika.
Oznacza to, że mogę stosować mentoring zespołowy na spotkaniu z teamem menedżerskim klienta, a w jego trakcie przeprowadzić interwencję coachingową u jednego z jego uczestników, następnie porozmawiać z prezesem firmy w ramach mentoringu 1:1 i ustalić z nim zadania, które wykonam w ramach konsultingu.
Posiadam umiejętności coachingowe (kurs szkoły ICC), w mentoringu stosuję kodeks etyczny EMCC, mam 35 lat doświadczenia w biznesie, w tym w Nike i Telepizza, przeszkoliłem setki menedżerów, uczestniczę w wielu projektach edukacji biznesowej, klubach przedsiębiorczości, jestem uznanym ekspertem od przywództwa i zarządzania oraz mam długą listę poleceń od moich zadowolonych klientów. Pracuję sam i dlatego dochodzę do źródeł problemów szybciej niż konkurencja, a przy rozliczeniu godzinowym za pracę znacznie taniej.